На 11 јануари, само седум недели откако првпат беше потврдена варијантата омикрон, Светската здравствена организација (СЗО) предупреди на „плимниот бран“ на инфекција што се шири од запад кон исток низ целиот свет.
Педесет од 53 земји во Европа и Централна Азија пријавиле случаи на омикрон, рече Ханс Анри Клуге, регионален директор на СЗО за Европа.
Во последните недели, земјите во Европа и ширум светот ја почувствуваа целосната сила на бранот омикрон; во Обединетото Кралство, која објави најголем број заразени, дневниот број на случаи достигна врв од повеќе од 160.000. Тамошните научници велат дека сите нации се соочуваат со истиот проблем: големата брзина со која варијантата се шири, пишува Nature.
И додека СЗО и други сугерираат дека огромниот број инфекции со омикрон би можеле да сигнализираат крај на пандемијата, некои научници предупредуваат дека ситуацијата останува нестабилна и дека е тешко да се предвиди што ќе се случи.
„Се движи толку брзо, што дава многу малку време да се подготви каков било одговор. Затоа, одлуките треба да се носат во голема неизвесност“, рече Греам Медли, моделар за заразни болести во Лондонската школа за хигиена и тропска медицина, кој ја советува владата на ОК.
Брзо ширење
Бројот на инфекции со омикрон може да се удвои за помалку од два дена, што е значително побрзо од претходните варијанти на SARS-CoV-2.
„Не сме виделе ваква брзина досега“, додава Кристина Пагел, аналитичар на здравствени податоци од Универзитетскиот колеџ во Лондон. „Дури и да можете да ги вакцинирате сите луѓе, потребни се две недели за да почне да делува вакцината, а дотогаш е веќе предоцна“, вели тој.
Во раните денови на пандемијата, научниците можеа да претпостават дека повеќето луѓе ширум светот беа подеднакво подложни на инфекција бидејќи Ковид беше нова болест и немаше достапна вакцина. Но, по 12 месеци различни стратегии за вакцини, како и променливите стапки на инфекција и закрепнување, оставија разновиден имунолошки пејзаж.
„Веројатноста дали инфекцијата ќе хоспитализира некого е апсолутно клучен параметар“, вели Марк Вулхаус, епидемиолог за заразни болести на Универзитетот во Единбург во ОК, кој исто така ја советува владата. „Кога правите такви проценки, треба формално да ги приспособите за секоја популација за која сте заинтересирани“, додаде тој.
Опаѓање на заштитата
Намалената заштита од инфекција со омикрон што ја нудат вакцините исто така ја комплицира сликата. Лабораториските студии покажаа дека вакцините со МРНК предизвикуваат малку антитела против оваа варијанта, пишува Nature.
„Вирусите со инактивиран вирус би можеле да го зајакнат поширокиот имунитет кој би реагирал на поширок опсег на соеви бидејќи ќе предизвика имунолошки одговор против вирусните протеини“, вели Вулхаус.
Иако вакцините веројатно ќе продолжат да штитат од тешки симптоми, вели Пагел, инфекциите ќе продолжат да се шират. „Мислам дека претпоставката е дека ниту една вакцина нема да ви даде долгорочна заштита од инфекција“, вели тој.
„Не мислам дека вакцините се начинот на кој ќе заврши оваа пандемија“, вели Џулијан Танг, консултант за виролог во Кралската болница Лестер.
Кога ќе заврши пандемијата?
Па, како ќе заврши пандемијата? Не со омикрон, предвидуваат научниците.
„Ова нема да биде последната варијанта, така што следната варијанта ќе има некои други карактеристики“, вели Медли.
Бидејќи вирусот најверојатно нема целосно да исчезне, Ковид неизбежно ќе стане ендемска болест, велат научниците.
Транзицијата кон ендемичност или „живеење со вирусот“ без ограничувања и заштитни мерки е тешко да се моделира со каква било точност, вели Себастијан Фанк, епидемиолог од Лондонската школа за хигиена и тропска медицина.
За Вулхаус, ковидот навистина ќе стане ендемска болест само кога повеќето возрасни ќе бидат заштитени од тешка инфекција бидејќи биле изложени на вирусот повеќе пати и на тој начин развиле природен имунитет.
„Ќе бидат потребни децении, што значи дека многу постари луѓе ќе останат ранливи и можеби ќе треба да продолжат со вакцинација“, додава тој.
„Овој вирус станува сѐ поблаг и поблаг со секое повторување“, заклучува Танг.